Konkurencja bezpośrednia a pośrednia – z kim rywalizujemy?

W dynamicznym świecie biznesu, zrozumienie konkurencji to klucz do osiągnięcia sukcesu. Niezależnie od branży, w której działa firma, rywalizacja z innymi podmiotami jest nieunikniona. Jednakże konkurencja nie zawsze ma jednolitą formę – możemy wyróżnić konkurencję bezpośrednią i pośrednią. Aby skutecznie zarządzać strategią firmy, warto zrozumieć, na czym polegają te dwa rodzaje rywalizacji, jakie są między nimi różnice oraz jakie wyzwania i zagrożenia się z nimi wiążą.

Kim jest konkurent bezpośredni a kim konkurent pośredni?

Konkurencja bezpośrednia odnosi się do rywalizacji między firmami, które oferują identyczne lub bardzo podobne produkty bądź usługi, skierowane do tej samej grupy docelowej. Przykładem może być rywalizacja pomiędzy dwiema pizzeriami w tym samym mieście lub producentami smartfonów, takimi jak Samsung i Apple. W tym przypadku firmy konkurują bezpośrednio o tych samych klientów, którzy stoją przed wyborem między produktami oferowanymi przez obie strony.

Z kolei konkurencja pośrednia występuje, gdy firmy rywalizują o uwagę lub zasoby klienta, ale ich produkty bądź usługi są różne i spełniają inne potrzeby. Na przykład kino może konkurować z platformą streamingową, pomimo znaczących różnic w formacie oferowanej rozrywki. Innym przykładem może być rywalizacja pomiędzy restauracją szybkiej obsługi a sklepem spożywczym – klient może wybrać obiad na mieście lub przygotować go samodzielnie w domu.

Różnice między konkurencją bezpośrednią a pośrednią

Chociaż obie formy konkurencji są zagrażające naszemu biznesowi, różnice między nimi są wyraźne i wpływają na strategie biznesowe.

Podobieństwo oferty

W konkurencji bezpośredniej oferta jest bardzo podobna lub identyczna. Produkty czy usługi mogą różnić się jedynie detalami, takimi jak cena, jakość czy marka.

W konkurencji pośredniej zaś produkty lub usługi są odmienne, ale mogą rywalizować o zasoby klienta (czas, pieniądze).

Strategie marketingowe

Konkurencja bezpośrednia wymaga bezpośredniego porównywania oferty z innymi firmami. Firmy często podkreślają unikalne cechy produktu, takie jak wyższa jakość czy niższa cena.

W konkurencji pośredniej firmy starają się wpływać na decyzje klienta poprzez zmianę jego priorytetów.\

Wielkość rynku

Konkurencja bezpośrednia występuje na bardziej ograniczonym rynku, gdzie klient ma jasno określone potrzeby.

W konkurencji pośredniej rynek jest szerszy, a rywalizacja dotyczy bardziej złożonych decyzji konsumenckich.

Wyzwania i zagrożenia związane z konkurencją bezpośrednią

• Presja cenowa – firmy muszą rywalizować ceną, co często prowadzi do zmniejszenia marży;
• Brak lojalności klienta – konsumenci łatwo przechodzą do konkurencji oferującej lepsze warunki;
• Intensywna rywalizacja – w sektorach o niskich barierach wejścia może pojawić się wielu graczy, co zwiększa konkurencję.

Wyzwania i zagrożenia związane z konkurencją pośrednią

• Trudność w identyfikacji rywali – firmy mogą nie świadomie dostrzegać konkurencji, która pochodzi z innych sektorów;
• Zmiana preferencji konsumenckich – klienci mogą zmieniać swoje potrzeby, co wymaga elastyczności w strategii.

Przykłady konkurencji na konkretnych branżach

Przeanalizowanie naszych wszystkich konkurentów może być niemożliwie. Musimy jednak zdawać sobie sprawę z tego z kim konkurujemy, po to, by móc się wyróżnić z naszą ofertą na tle innych. By to zrozumieć najlepiej jest poznać więcej przykładów na podstawie kilku branż.

Branża spożywcza

W branży spożywczej np. dwa supermarkety w tej samej okolicy oferujące podobny asortyment będą konkurentami bezpośrednimi. Konkurentami pośrednimi zaś będą np. restauracje czy chociażby cateringi dostarczające codziennie pod drzwi gotowe posiłki na cały dzień. Należy także pamiętać, że obecnie produkty spożywcze można kupić online, co dodatkowo czyni ten rynek wyjątkowo konkurencyjnym.

Księgarnie

Weźmy też na tapetę przykład księgarni (niezależnie, czy działają one stacjonarnie, czy online). Konkurentami bezpośrednimi będą inne księgarnie, lecz nieoczywistym rywalem stały się w ostatnich latach biblioteki ebooków i audiobooków, które abonamentowo dają dostęp użytkownikom dedykowanych aplikacji do tysięcy zbiorów. Niesłabnąca popularność książek w formie „mówionej” jest ogromnym wyzwaniem dla wszystkich trudniących się sprzedażą tradycyjnych książek w formie papierowej. Oczywiście nie wszyscy podążają wyłącznie za tym trendem i wolą kolekcjonować książki w formie domowej biblioteczki.

Branża odzieżowa

Sklepy modowe z odzieżą, dodatkami, czy obuwiem należą do branży obecnie chyba jednej z najbardziej konkurencyjnych na świecie. Rozwój e-commerce sprawił, że ubrania możemy kupić tak naprawdę wszędzie, czy lokalnie w galerii handlowej, butiku, czy też w Internecie, kupując nawet w sklepie na drugim końcu świata. To wszystko to właśnie konkurencja bezpośrednia, a do tego dochodzą jeszcze Ci mniej oczywiści. Pośrednimi rywalami sklepów odzieżowych będą np. tzw. lumpeksy z odzieżą używaną, czy chociażby platformy jak Vinted, gdzie użytkownicy mogą odsprzedawać używaną odzież. Tego typu miejsca cieszą się ogromnym uznaniem w świecie, gdzie recykling i ekologia stają się tematem jednym z najważniejszych. Do tego używane produkty kosztują o wiele mniej niż te prosto z fabryki, co dodatkowo przyciąga rzesze fanów tego typu rozwiązań.

Podsumowanie

Zrozumienie, z kim i w jaki sposób rywalizujemy, to podstawa skutecznej strategii biznesowej. Konkurencja bezpośrednia wymaga ściślejszego monitorowania rynku i podkreślania unikalnych cech produktu, podczas gdy konkurencja pośrednia wymaga szerokiego spojrzenia na zmieniające się potrzeby klienta. Zarówno jeden, jak i drugi rodzaj rywalizacji wiąże się z wyzwaniami i zagrożeniami, ale także z możliwościami, które można wykorzystać, aby osiągnąć przewagę na rynku. Kluczem jest umiejętność dostosowania się do zmieniającego się otoczenia i nieustanne innowacje.